Özbekistan bağımsızlığının 33. yılını kutluyor
Orta Asya'nın en kalabalık ülkesi Özbekistan, eski Sovyetler BirliÄŸi'nin parçalanmasının ardından ilan ettiÄŸi bağımsızlığının 33. yılını kutluyor
Yüzyıllar boyu Orta Asya'da kurulan Timurlular, HarzemÅŸahlar, Åžaybaniler, Babürlüler devletleri ile 19. yüzyılda Çar Rusyası tarafından devrilen Buhara EmirliÄŸi, Kokand ve Hive Hanlıklarına ev sahipliÄŸi yapan Özbekistan, Sovyetler BirliÄŸi'nin dağılmasıyla 31 AÄŸustos 1991'de bağımsızlığını ilan etti. Özbekistan Yüksek Konseyi, 31 AÄŸustos 1991'deki kararıyla Özbekistan'ın Devlet Bağımsızlığı Yasası'nı kabul ederek 1 Eylül'ün "Bağımsızlık Günü" olarak kutlanmasını kararlaÅŸtırdı. Sovyet döneminde adeta pamuk deposu olan Özbekistan, bağımsızlığını kazanmasının ardından tarıma dayalı ekonomiden vazgeçerek ekonomisini çeÅŸitlendirmeye baÅŸladı. Ülkede geleneksel tarım ve sanayinin yanı sıra otomotiv, elektronik, tekstil, konfeksiyon, dokuma, gıda, eczacılık, kimya, metal, makine, seramik ve maden sanayisi gibi sektörler geliÅŸtirilerek ekonominin farklı alanlarında atılımlar yapıldı.
Sahip bulunduÄŸu potansiyeli kullanmak amacıyla tekstil sektörünü geliÅŸtirmeye özel önem veren Özbekistan, pamuk ihraç eden ülke olmaktan vazgeçerek tekstil sektöründe önemli yatırımlar yaptı. Bağımsızlığının ilk yıllarında tekstil ürünleri ithal eden ülke konumundaki Özbekistan, böylelikle bu ürünleri ihraç eden baÅŸlıca ülkelerin arasında yer aldı.
Mirziyoyev, ekonomik reformlar, açıklık ve iyi komÅŸuluk politikasıyla yeni dönem baÅŸlattı. Eski Sovyetler BirliÄŸi'nden bağımsızlığını ilan ettiÄŸi dönemde Özbekistan'ın başında bulunan CumhurbaÅŸkanı Ä°slam Kerimov, 27 yıl boyunca ülkeyi yönetti. Bu dönemde kapalı ekonomik politika izleyen Kerimov, ülkesinin ekonomik açıdan yurt dışına fazla açılmasını saÄŸlayamadı. Dış politikada Rusya, Çin ve ABD gibi büyük ülkelerle mesafeli politika izleyen Özbekistan, komÅŸu ülkelerle iliÅŸkilerde sınır sorunları dahil bazı sıkıntılar yaÅŸadı. Ä°slam Kerimov’un Eylül 2016'da vefat etmesinin ardından cumhurbaÅŸkanı seçilen Åževket Mirziyoyev, ekonomik reformlar, diplomasideki açıklık politikası ve iyi komÅŸuluk iliÅŸkileri gibi giriÅŸimleriyle ülke tarihinde yeni bir dönem baÅŸlattı.
Göreve geldiÄŸi ilk günden itibaren dış politikada aktif diplomasi izleyen Mirziyoyev, Özbekistan'ın komÅŸu ülkelerle iliÅŸkilerini düzeltmeye çalıştı ve sınır sorunu dahil tüm sorunları çözmeyi baÅŸardı. Eski CumhurbaÅŸkanı Kerimov döneminde, en son 2001'de yapılan Türkçe KonuÅŸan Devletler Devlet BaÅŸkanları Zirvesi'ne meclis baÅŸkanı düzeyinde katılım saÄŸlayan Özbekistan, Mirziyoyev'in göreve gelmesinin ardından Türk Konseyine yeniden ilgi göstererek 2018'de BiÅŸkek'te yapılan Türk Konseyi toplantısına uzun bir aradan sonra ilk defa cumhurbaÅŸkanı düzeyinde katılım saÄŸladı. 2019'de Konseye üye olan Özbekistan, Kasım 2022'de yeniden yapılandırılan Türk Devletleri TeÅŸkilatı (TDT) Devlet BaÅŸkanları Konseyi Zirvesi'ne ev sahipliÄŸi yaptı. Üyesi olduÄŸu uluslararası örgütlerin faaliyetinde de aktif ÅŸekilde yer alan Özbekistan, Eylül 2022’de Åžanghay Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü (ŞİÖ) Devlet BaÅŸkanları 22. Toplantısı'nı tertip etti. Mirziyoyev'in göreve gelmesiyle, bölge ülkelerinin tamamıyla ortak sınırları bulunan Özbekistan, karşılıklı iÅŸbirliklerini geliÅŸtirerek taraflar arasında güven ortamının oluÅŸmasına önemli katkı saÄŸladı ve Orta Asya Devlet BaÅŸkanları Ä°stiÅŸare Konseyi'nin kurulmasına öncülük etti.
BAÄžIMSIZLIK YILLARINDA GSYÄ°H 5 KAT ARTTI
Uluslararası finans kuruluÅŸlarının gelecek 10 yılda dünyada en hızlı büyüyecek ülkeler arasında gösterdiÄŸi Özbekistan, sahip olduÄŸu genç iÅŸ gücü ve zengin doÄŸal kaynaklarla son 10 yılda yıllık ortalama yüzde 6-8 büyümesiyle dikkat çekiyor.
Eski Sovyetler BirliÄŸi döneminde, 1990'da 17,7 milyar dolar olan Özbekistan'ın gayrisafi yurt içi hasılası (GSYÄ°H) bağımsızlık yıllarında 5 kat artarken ülke GSYÄ°H'sı 2023'te 90,8 milyar dolara ulaÅŸtı. 2016'da 24,6 milyar dolar olan dış ticaret hacmi de son 7 yılda 2,5 kat artarak 2023'te 62 milyar 567 milyon dolar oldu.
Altın rezervleri bakımından dünyada 4'üncü, üretimde de 7'nci sırada yer alan Özbekistan'da yıllık 92 ton altın imal ediliyor. Uranyum rezervleri bakımından da dünyada 11'inci, üretiminde 7'nci sırada bulunan ülkede senede 4 ton uranyum elde ediliyor.
Dünyada en çok pamuk üreten ülkelerin arasında yer alan Özbekistan’da yıllık ortalama 3 milyon ton ham pamuk imal ediliyor, tamamını ülkedeki fabrikalarda iÅŸlemek amacıyla 2020'den itibaren üretilen pamuÄŸun ihracatı tamamen durduruldu.
Özbekistan hükümetinin son yıllarda izlediÄŸi açıklık politikası, yatırım ortamı ve turizm sektörünü geliÅŸtirmeye yönelik attığı adımlarla adından söz ettirdi.
Yorumlar (0)
Gülsu Sağ
En doğru ve en kaliteli haberi yansıtan Gez Medya'ya teşekkürler. Bir Ege'li olarak Tunç Soyer'i canı gönülden destekliyoruz.